Gebelik Takibi
Gebelik takibi; gebeliğin tespit edilmesinin ardından 40 hafta boyunca annenin ve bebeğin sağlığının periyodik olarak incelenmesidir. Her anne adayı gebelik süreci boyunca mutlaka bir sağlık kuruluşu tarafından düzenli olarak izlenmelidir. Gebelik takibi boyunca annelere uygulanan bazı testler yardımıyla hem annede meydana gelebilecek hem de bebeklerde meydana gelebilecek olan hastalıklar belirlenerek önlenebilmektedir. Anne adaylarına uygulanan tetkikler belirli haftalar arasında yapılmaktadır ve sonuçlara bağlı olarak tedavi planı oluşturulmaktadır. Gebelik takibini aşağıda haftalara ayrılmış bir şekilde detaylı olarak inceleyeceğiz.
İlk 3 Ayda Gebelik Takibi
Gebelik takip sürecine ne kadar erken başlanılırsa anne ve bebeğin sağlığı açısından o kadar iyi olmaktadır ve ilk 3 içinde yapılan tetkikler gebelik takibinin ilk sürecini kapsamaktadır. İlk 3 aylık gebelik takibinde yani ilk 14 hafta gebelik takibinde hastanın iletişim bilgileri, kişisel bilgileri, kadın doğum sağlık öyküsü, eşlik eden hastalık öyküsü, soygeçmiş sistemik hastalıkların sorgulanması, akraba evliliği yönünden araştırılması, boy ve kilo gibi bilgiler kaydedilmektedir. İlk 3 aylık gebelik takibinde anne adaylarına uygulanan tetkikler; idrar tetkiki, bazı kan testleri, açlık kan şekeri ve kromozomal anöploidi testidir. Yapılan tetkikler sonucunda anormal bir durum ile karşılaşıldığında destek ve tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.
11-14. Hafta Gebelik Takibi
11-14.hafta gebelik takibinde USG ile bebeğin izlemine başlanmaktadır ve ense kalınlığı, burun kemiği ölçümü, kromozomal anomali taramalarının yapılması için ikili test uygulanmaktadır ve herhangi bir sorun ortaya çıkmasında gerekli tedaviler ile önlemler alınmaktadır. Kromozomal anomalilere karşı ikili test ile beraber erken teşhis ve erken tedavi şansı yüksek olmaktadır.
16-18. Hafta Gebelik Takibi
Önceki haftalarda yapılan ikili testin ardından 16-18.haftalar arasında üçlü test yapılmaktadır. Üçlü test, herhangi bir kromozomal anomali olup olmadığını ortaya koymaktadır ve en önemlisi down sendromu varlığı tespit edilmektedir. 35 yaş üzeri anne adaylarında ve üçlü testte bir hastalığı çıkan hastalarda tanı için amniyosentez adı verilen bir tetkik yapılmaktadır. Amniyosentez işlemi ile bebeğin kromozomları ve down sendromu varlığı net olarak anlaşılmaktadır.
20-24. Hafta Gebelik Takibi
20-24.haftalarda artık bebeğin gelişiminde ortalara gelinmiştir ve bebeğin her şeyi hissedilir haldedir. Bu haftalar detaylı ultrason için uygun haftalardır ve anne adayları detaylı ultrason yaptırmaları ile bebeklerini net bir şekilde görmektedir, ellerini, yüzünü ve diğer vücut organlarını yakından görme fırsatı bulmaktadırlar.
24-28. Hafta Gebelik Takibi
24-28.hafla gebelik takibinde 50gr. glikoz testi yani şeker yükleme testi tüm anne adaylarına uygulanmaktadır. Anne adayının şeker oranı normal değerlerin üzerinde ise 100gr. şeker yükleme testi yapılmakta ve iki değer de yüksek çıktığında gebelik şekeri teşhisi konulmaktadır. Gebelik şekeri olan anne adaylarının bebeklerinde herhangi bir anomali oluşmamaktadır ancak bebeğin kilosunda artış yani iri bebek durumu, normal doğum komplikasyonların artması gibi olaylar meydana gelmektedir.
28. Haftadan Gebelik Takibi
Anne adayının doğumu yaklaşırken kontrole gitme sıklığı, kendinin ve bebeğinin sağlığı için sıklaşmaktadır ve bebek düzenli olarak USG ile izlenmektedir. 28.haftadan sonra erken doğumu düşündürecek bulgular taranmalı ve kilo takibi yapılmaya devam edilmelidir. USG yardımı ile rahim ağzı boyu ölçülmeli, vajinal akıntı izlenmelidir. Gebelik sürecinin başlamasından itibaren düzenli olarak idrar kültürü istenmesinin sebebi erken doğuma neden olan enfeksiyonun var olup olmadığıdır. 36.haftadan önce doğumun gerçekleşmesi erken doğum olarak adlandırılır ve en büyük sebebi ise enfeksiyon varlığıdır. Ayrıca gebelik tansiyonu da bu hafta içerisinde meydana gelmektedir ve bu anne adayları daha sık kontrole çağırılmalı, daha sık izlenmelidir.
36. Hafta Gebelik Takibi
36.hafta gebelik takibinde ilk olarak pelvik muayene yapılmaktadır. Anne adayının normal doğum yapmak için bir engeli yok ise normal doğum planlanmaktadır. Bu haftada NST adı verilen bebeğin anne karnındaki iyilik hali izlenmektedir. Anne adayı NST ‘ye bağlanmaktadır ve doğum öncesi bebeğin hayati bulguları ölçülmektedir. 36.haftada anne adayına emzirme eğitimi verilmektedir ve meme bezlerinin kontrolü yapılmaktadır.
40. Hafta Gebelik Takibi
40.haftaya gelindiğinde artık doğum süreci tamamlanmış ve beklenilen an gelmiştir. Doğum eyleminin kendi kendine başlamadığı zaman anne adayının beklediği süre maksimum 1 hafta olmaktadır ve beklenilen süre sonunda anne adayları bebeklerine kavuşmaktadır. Doğum süreci tamamlanmış ve hala doğum sancıları çekmeyen anne adaylarına suni sancı verilerek doğum sancıları tetiklenerek doğum başlatılmaktadır. 40 haftalık o meraklı bekleyiş doğum anı ile sonlanmakta ve bebekler aylar süren uzun yolculuk sonucunda dünyaya gözlerini açmaktadır.